گزارش دومین همایش علم در دورۀ قاجار: عبدالغفار نجم‌الدوله - پژوهشکده تاریخ علم utihs
۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۸
| 10 و 11 اردیبهشت 1398
پژوهش در تاریخ علم دورۀ قاجار که دورۀ مواجهه با علم و فن‌آوری غربی است، یکی از حوزه‌هایی است که مورخان علم به تازگی توجه بیشتری به آن نشان داده‌اند. به همین دلیل و برای تشویق بیشتر به پژوهش در این زمینه، دومین همایش تخصصی علم در دورۀ قاجار با محوریت آراء و آثار عبدالغفار نجم‌الدوله، منجم، ریاضیدان، مهندس عصر قاجار که نه تنها سهم بسیاری در شناساندن علوم جدید غربی به جامعۀ ایرانی داشت، بلکه ضمن شناخت علوم قدیم دست به ایجاد تقویم هجری شمسی زد، در 10 و 11 اردیبهشت 1398 در خانۀ اندیشمندان علوم انسانی و با حمایت ادارۀ کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان تهران و با مدیریت علمی پژوهشکدۀ تاریخ علم و با مدیریت دکتر امیرمحمد گمینی، استادیار دانشگاه تهران برگزار شد. به دلیل وفور خلاصۀ مقالات علمی ارزشمند، تصمیم بر آن شد که همایش در دو روز از صبح تا عصر برگزار شود و به شش قسمت تقسیم گردد: افتتاحیه صبح روز دهم با سخنرانی جناب آقای احمد مسجدجامعی دربارۀ نقش فعالیت‌های نجم الدوله در عصر قاجار آغاز شد و آقای امیر سادات موسوی نکات جدید و ارزشمندی از زندگی شخصی نجم‌الدوله برای حضار مطرح کرد. پس از آن، بخش اول همایش با عنوان علم نجوم در عصر قاجار آغاز شد که پنج نفر در این بخش سخنرانی کردند و بعضی از آنها دلایل حرکت زمین نزد نجم الدوله و اتنتقادات مخالفان بر آنها را و بازخورد علمای امامیه به این نظریه را مورد بحث قرار دادند و بعضی دیگر دربارۀ تقویم‌های قاجاری نکات جدیدی عرضه کردند. بعدازظهر دو بخش آموزش علوم و فلسفه به صورت موازی برگزار شد. ورود فلسفه‌های غربی به ایران دورۀ قاجار و نقش زبان فرانسه بررسی و همچنین ویژگی‌های آموزش علوم و ورود تلگراف به ایران قاجار بحث شد. شرکت کنندگان در عصر روز اول به زیارت آرامگاه عبدالغفار نجم الدوله در شهر ری رفتند. صبح روز دوم همایش با بخش ریاضی و فیزیک آغاز شد و آثار نجم الدوله در ریاضی و فیزیک معرفی و بررسی شد. و بعد از ظهر بخش‌های جغرافی و نقشه کشی و همچنین طب و زیست شناسی با سخنرانی و شرکت پرشور علاقمندان برگزار شد. در قسمت جغرافی با ویژگی‌های مهندسی نقشه‌های نجم الدوله از تهران آشنا و در بخش زیست‌شناسی با اسناد جدیدی از ورود نظریۀ تکامل به ایران روبرو شدیم. پس از پایان سخنرانی‌ها، همایش با اجرای چند تصنیف قاجاری توسط تنی چند از دانش‌آموختگان موسیقی دانشگاه تهران به پایان رسید و به شرکت کنندگان هدایایی به رسم یادبود اهدا شد و از ایشان خواسته شد که مقالۀ کامل خود را برای گذراندن مراحل داوری و چاپ در مجلۀ تاریخ علم ارسال کنند.
|
