کتاب «التشریح»، عماد‌الدّین محمود شیرازی

رسالۀ عربی «التشریح» تألیف  عمادالدّین شیرازی در هفت بخش به تشریح کالبد انسان پرداخته است. این رساله را دکتر محمدابراهیم ذاکر دندانپزشک و مصحح و مترجم آثار عربی مربوط به تاریخ پزشکی با نظارت دکتر رضا ماستری‌فراهانی استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تصحیح و از زبان عربی به فارسی ترجمه کرده است.

«چشم» عنوان بخش اول از این رساله است که عمادالدین شیرازی این عضو بدن انسان را بررسی و تمام اجزای آن را تشریح کرده است. در ادامۀ همین بخش«سر»،«بینی»،«لب»، «گوش و ماهیچه‌های رخساره» به نوبت بررسی شده است.

بخش دوم به ستون فقرات و اعضای پیوسته و همبسته به آن اشاره دارد. ستون فقرات، حلق و حنجره،مِری و عضلات سرو گردن و همچنین ریه و نخاع و شریان گردن و تشریح رگ‌ها اندام‌های تشریح شده از سوی عمادالدّین شیرازی در این بخش است.

در بخش سوم و آخر جلد یکم، تشریح سینه، ظَهر و دل است. تشریح ترقوه، ریه، قلب،استخوان‌های دل، قوت قلب، و ضعف آن و تشریح قلب از جمله مطالبی است که به آناتومی این بخش از اندام انسان می‌پردازد.

از بخش چهارم تا هفتم رسالۀ «التشریح» در جلد دوم این اثر آمده است. بطن، تشریح معده، تشریح کبد، تشریح کلیه و مثانه، تشریح رحم و جنین در فصل چهارم است.

تشریح دست و اعضای در ارتباط با دست، در فصل پنجم رسالۀ«التشریح» است. «فی منافع رِجل» (در منافع پا) عنوان فصل ششم است. شیرازی در این بخش از رساله به استخوان‌های پا و عصب‌های مربوط به آن پرداخته و آنها را تشریح کرده است.

اجزای متفرقۀ بدن عنوان بخش آخر است. غضروف، غدد،مفاصل، چربی‌ها، پوست،مو از جمله اعضایی است که عمادالدین آنها را جزو اعضای متفرقۀ بدن دانسته و در بخش آخر رسالۀ خود بررسی کرده است.

کتاب التشریح جلد 1

کتاب التشریح جلد 2